‘Gegevensuitwisseling is meer dan een datapakketje oversturen’

Hoe geef je digitalisering technisch vorm?

Hoe communiceren systemen met elkaar? Dat zijn vraagstukken waar Sjaak zich over buigt. ‘Iedereen in de zorg is onzeker over investeringen. Als je nu kiest voor een systeem dat het uiteindelijk niet wordt, dan heb je alles voor niets gedaan. Ik ben blij dat we met z’n allen de urgentie zien van elektronische informatie-uitwisseling, en werken aan een oplossing. Het is een kwestie van een lange adem. We zijn volgend jaar nog niet klaar, maar ik ben optimistisch.’

Radiologiebeelden en meer

Elektronische gegevensuitwisseling in de zorg gaat trager dan verwacht, maar er is de afgelopen jaren ook veel gebeurd. ‘UMC Utrecht is samen met regionale ziekenhuizen op het XDS-netwerk aangesloten. Via dit netwerk wisselen we radiologiebeelden uit met onder meer het Diakonessenhuis, het Meander Medisch Centrum en ik hoop in 2021 ook met het St. Antonius. Dat ging voorheen altijd op dvd. Dat is een grote stap vooruit omdat we de basisinfrastructuur voor verdere gegevensuitwisseling nu hebben liggen. En daar gaan we nu ook mee aan de slag.'

'Onlangs is in de regio Utrecht het contract ‘Data Delen Midden-Nederland’ getekend door de bestuurders van zes ziekenhuizen (Antonius, Rivierenland, Diakonessenhuis, Meander, Tergooi en UMC Utrecht) en het Zilveren Kruis. De zorgverzekeraars stellen geld beschikbaar voor de investeringen die nodig zijn om de infrastructuur uit te bouwen, de ziekenhuizen hebben zich verplicht de exploitatie op zich te nemen. Er staan in Utrecht grote dingen te gebeuren.'

Slimmer en sneller uitwisselen

Sjaak verwacht dat die beelduitwisseling landelijk opgeschaald kan worden. ‘Het grote voordeel: zorgverleners hoeven niet meer te zoeken of gegevens op te vragen. Stel, een arts hoort bij een intake van de patiënt dat die vijf jaar geleden elders is geopereerd. De arts wil daar meer over weten, dus hij vraagt nu eerst akkoord aan de patiënt om die gegevens bij het andere ziekenhuis op te vragen. Dan faxt hij het ziekenhuis, dat de informatie vervolgens per post of per fax stuurt. Dit kost twee tot drie weken. Bovendien moet de arts de gegevens daarna nog inscannen. Dat kan allemaal veel slimmer en sneller.’

eOverdracht

De gegevensuitwisseling van ziekenhuisverpleegkundige naar verpleeghuisverpleegkundige (eOverdracht) verloopt volgens Sjaak ook nog niet optimaal. Die is namelijk maar deels elektronisch. ‘De informatie komt als een soort pdf-bestand binnen bij het verpleeghuis. Maar je wil dat die gegevens gestructureerd en gecodeerd zijn, zodat ze automatisch verwerkt kunnen worden. Dat scheelt veel overtypwerk. Zo ver zijn we nog niet.’

Basisgegevensset Zorg

De Basisgegevensset Zorg (BgZ) zijn patiëntgegevens die (bijna) altijd nodig zijn voor continuïteit van zorg. De BgZ is omarmd als landelijke standaard; steeds meer ziekenhuizen en andere zorgorganisaties gebruiken hem. ‘De BgZ is een van de eerste datasets die het straks mogelijk maakt om informatie gestructureerd en gecodeerd over te zetten, zodat automatische verwerking mogelijk is. Hiervoor moeten we wel systemen aanpassen. Daar werken we met veel partijen naar toe.’

Programma Twiin

In het programma Twiin werkt UMC Utrecht met veel organisaties aan de infrastructuur die landelijk nodig is om gegevens uit te wisselen. ‘Daar moet een afsprakenset uit komen: als we uitwisselen doen we dat volgens deze juridische afspraken en via die standaarden. We leggen vast hoe je dat technisch moet doen, in het verlengde van de wet die in de maak is. Dat gaat verder dan uitwisseling tussen ziekenhuizen, maar daar beginnen we wel: hoe krijg je MRI- en CT-scans uitgewisseld in heel Nederland?’

'Ook werken we met Twiin aan beschikbaarheid van gestructureerde medische data. Hoe krijg je die data, zoals de BgZ en de eOverdracht van A naar B? Niet alleen tussen ziekenhuizen onderling, maar ook van en naar de verloskundige praktijk en de kraamzorg, de jeugdzorg en noem maar op. Die uitwisseling is technisch niet ingewikkelder dan tussen ziekenhuizen. Alleen komen er meer leveranciers en systemen bij. Al die systemen moeten op elkaar worden aangesloten. Mede daarom duurt het lang en is het technisch complex.’

Meters maken

‘Het delen en uitwisselen van gegevens uit het dossier verloopt nu nog moeizaam. Systemen zijn daar niet op voorbereid en spreken niet dezelfde taal. Ik hoop dat alle ontwikkelingen – door de wet en door Twiin – een stabiele basis geven waardoor leveranciers zeggen: en nu gaan we meters maken.’  

Context

‘Maar gegevensuitwisseling gaat niet alleen over de basisgegevens die artsen nodig hebben. Het gaat ook over context. Er moet bijna altijd een (verwijs)brief bij of er is telefonisch overleg nodig. Gegevensuitwisseling is dus veel meer dan een datapakketje oversturen. Het zijn ook samenwerkingsafspraken. Kortom, het interoperabiliteitsmodel.’