‘Eenheid van taal scheelt tot veertig keer overtypen’

‘We hebben geteld en het record is veertig’, zegt Maud Bessems, oncologisch chirurg bij het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) in Den Bosch. Ze doelt op het dubieuze record van veertig keer opnieuw in een systeem moeten invoeren of een tumor in de linkerborst of in de rechterborst zit. Het gevolg: meer risico op fouten en onnodig veel administratie. Bessems zette de eerste stap richting landelijke afspraken over eenheid van taal bij borstkanker. Dat overtypen is noodzakelijk omdat systemen niet met elkaar kunnen communiceren en behandelaars niet allemaal dezelfde taal gebruiken. De één zegt bijvoorbeeld ‘linksboven’ en de ander ‘links lateraal’. Dat is bijna verleden tijd, in het geval van borstkanker, met één digitaal formulier voor alle behandelaars.

Samenwerking

In 2016 ontdekte Bessems dat er bij de behandeling van borstkankerpatiënten een reëel risico was op links-rechtsverwisseling van de tumor. En als dat in het JBZ zo was, was dat ook het geval bij andere ziekenhuizen met hetzelfde borstkankerdossier (systeem). Ze overlegde met de leverancier en met specialisten uit veertien verschillende ziekenhuizen. Daaruit ontstond een nauwe samenwerking met vijf specialisten: radioloog Lidy Wijers (Alrijne Ziekenhuis), radioloog Carla Meeuwis (Rijnstate Ziekenhuis), klinisch informaticus Floor Klijn (Integraal Kankercentrum Nederland - IKNL), epidemioloog Janneke Verloop (IKNL) en oncologisch chirurg Ilse Jannink (Haga Ziekenhuis). Inmiddels, drie jaar later, hebben zij concreet resultaat geboekt. ‘We hebben eenheid van taal voor borstkanker. Die hoeft alleen nog maar geformaliseerd.’

Hetzelfde protocol

‘Via het IKNL, met medewerking van het NABON - Nationaal Borstkanker Overleg Nederland - is een digitaal formulier ontwikkeld. Eén formulier voor alle behandelaars. Iedere behandelaar kan dit formulier online inzien en suggesties aandragen. We hebben daarbij het mandaat gekregen van de betrokken wetenschappelijke verenigingen. Daarnaast zijn koppelingen in de maak waarmee dit formulier in ieder systeem te gebruiken is, zodat iedereen bij borstkanker hetzelfde protocol volgt. Als een richtlijn verandert, wordt de wijziging meteen in het webformulier verwerkt. Het template van ons webformulier is ook eenvoudig te gebruiken bij de ontwikkeling van eenheid van taal en webformulieren voor andere oncologische aandoeningen.’

Koppelingen tussen systemen

De volgende stap is zorgen dat de al geregistreerde gegevens automatisch uit het pathologie- en radiologieverslag in het elektronisch patiëntendossier komen, zodat ze niet meer overgetypt hoeven worden. ‘We vergelijken de patiëntinformatiestroom - het elektronisch patiëntendossier - met een snelweg. Nu zijn alle op- en afritten van die snelweg nog afgesloten. Met de eenheid van taal en koppelingen tussen systemen zijn de op- en afritten open; er kan verkeer van en naar radiologie, de persoonlijke gezondheidsomgeving of PALGA, het archief van alle uitslagen van pathologieonderzoek.’

Blij met regie

Vijf van de zes dames presenteerden op 12 juni hun casus bij een whole system in the room MDO Oncologie, georganiseerd door VWS. ‘Onze samenleving digitaliseert in rap tempo en in de zorg hobbelen wij daar nu nog achteraan. Daarom zijn wij blij dat de minister regie neemt. Ik zie in de zorg allerlei kleine digitaliseringsprojecten ontstaan die het niet redden zonder regie en wettelijke verplichting. Ik hoop dat de minister er ook voor zorgt dat leveranciers de ziekenhuizen niet financieel gaan uitkleden bij de aanschaf van koppelingen.’

MDO Oncologie

Wat Bessems en haar collega’s betreft is borstkanker een logische koploper bij de digitalisering van gegevensuitwisseling in het multidisciplinair overleg (MDO). Bij het mamma-MDO zijn namelijk veel disciplines betrokken. In het geval van het JBZ zijn dat acht tot elf specialismen per patiënt: de oncologisch chirurg, internist-oncoloog, radiotherapeut-oncoloog, patholoog, mammaradioloog, nucleair geneeskundige, verpleegkundig specialist, plastisch chirurg en (op afroep) de klinisch geneticus, geriater en medisch psycholoog. ‘Met zo veel specialisten - sommigen bellen in - bespreken we iedere werkdag tijdens het halfuur mamma-MDO de borstkankerpatiënten van die dag.’

Nieuwe uitdaging

‘Bij de invoering van die eenheid van taal staan we voor de volgende uitdaging. Dan moeten de artsen de gegevens invoeren waar ze horen. Dus netjes alle relevante vakjes invullen, in plaats van het hele verhaal intypen onder het kopje ‘vrije tekst’. Dat vereist discipline. In eerste instantie zal het namelijk makkelijker zijn om alles snel in te typen als vrije tekst. Wat eenheid van taal uiteindelijk oplevert is veilige zorg én tijd. Je hoeft eenduidige gegevens dan maar één keer in te voeren. En als je alle gegevens op dezelfde manier invoert, kun je ze makkelijk vergelijken. Eenheid van taal levert dus ook een schat aan onderzoeksdata op.

Juli 2019