Nieuwsbrief Gegevensuitwisseling #12

In de Nieuwsbrief Gegevensuitwisseling #12 leest u onder andere over de stap waarmee de wet EGIZ een stuk dichterbij is gekomen: het wetsvoorstel ligt momenteel voor advies bij de Raad van State. Ook kunt zich inschrijven voor twee bijeenkomsten van NEN die binnenkort plaatsvinden, en  twee van onze teamleden stellen zich voor. Het interview met Ulco de Boer geeft een kijkje in de keuken: wat kwam er allemaal kijken bij het recente algemeen overleg over gegevensuitwisseling, eHealth en administratieve lasten in de Tweede Kamer?

Hebt u tips en suggesties voor de nieuwsbrief? Laat het weten via gegevensuitwisseling@minvws.nl.

PS Het interview met Sjaak Gondelach van UMC Utrecht verscheen al in nieuwsbrief #11. Gebleken is dat het interview sommige abonnees niet heeft bereikt. Daarom is het nu nogmaals opgenomen.
 

Ministerraad stemt in met wetsvoorstel Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg

Programma Elektronische Gegevensuitwisseling bereidt een wet voor waarin staat dat gegevensuitwisseling tussen zorgverleners stap voor stap elektronisch moet gaan verlopen. Het wetsvoorstel ligt nu voor advies bij de Raad van State.

De ministerraad stemde er vrijdag 30 oktober mee in om het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. Na indiening bij de Tweede Kamer worden zowel het advies als het wetsvoorstel openbaar. De verwachting is dat het wetsvoorstel in het eerste kwartaal van 2021 bij de Tweede Kamer kan worden ingediend.

Lees het nieuwsbericht ‘Ministerraad stemt in met wetsvoorstel Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg’

Het verslag van de Wegiz-internetconsultatie is gepubliceerd

Van 10 maart tot en met 10 juni 2020 heeft de internetconsultatie 'Wetsvoorstel Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg' (Wegiz) opengestaan op overheid.nl. Iedereen die wilde kon een reactie geven. Alle reacties zijn beoordeeld en al dan niet verwerkt in de tekst van het wetsvoorstel en de bijbehorende memorie van toelichting.

De partij die een internetconsultatie begint, in dit geval het ministerie van VWS, heeft daarbij de verplichting om een verslag te publiceren waarin staat wat er met de binnengekomen reacties is gebeurd. Alléén de reacties waarvan de indieners aangaven dat ze openbaar zijn, zijn opgenomen in het verslag.

Vrijdag 30 oktober 2020 ging de ministerraad ermee akkoord dat het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State wordt voorgelegd. Die goedkeuring markeerde het moment waarna het verslag openbaar mag worden gemaakt.

U vindt het document 'Verslag over de resultaten van de consultatie' onder het kopje 'Publicatie reacties' op www.internetconsultatie.nl/gegevensuitwisseling.
 

Logo Overheid.nl
Beeld: ©Overheid.nl / Overheid.nl

Regio Amsterdam test digitale uitwisseling medicatiegegevens

“Het in de praktijk laten ervaren is een enorme winst tijdens een testdag. Je ziet dat er een keten ontstaat waarin schakels elkaar bevragen.” Op 5 oktober 2020 voerden softwareleveranciers en zorgverleners een test uit, als voorbereiding op de implementatie van de richtlijn ‘Overdracht van medicatiegegevens in de keten’. In de test stond het voorschrijven centraal: de medicatieafspraak en het verstrekkingsverzoek. Het belang is groot omdat digitale medicatieoverdracht bijdraagt aan veilige patiëntenzorg.

Lees het volledige artikel ‘Regio Amsterdam test digitale uitwisseling medicatiegegevens’

Beeld: ©Gerd Altmann / Pixabay

‘Gegevensuitwisseling is meer dan een datapakketje oversturen’

‘Elektronische gegevensuitwisseling in de zorg laat lang op zich wachten. Een van de oorzaken is dat we geen afspraken hadden over hoe we dat zouden doen.’ Volgens Sjaak Gondelach, informatie-architect bij UMC Utrecht, is de aankomende wet dan ook nodig om iedereen houvast te geven. Ook de ICT-leveranciers.

Hoe communiceren systemen met elkaar? Dat zijn vraagstukken waar Sjaak zich over buigt. ‘Iedereen in de zorg is onzeker over investeringen. Als je nu kiest voor een systeem dat het uiteindelijk niet wordt, dan heb je alles voor niets gedaan. Ik ben blij dat we met z’n allen de urgentie zien van elektronische informatie-uitwisseling, en werken aan een oplossing. Het is een kwestie van een lange adem. We zijn volgend jaar nog niet klaar, maar ik ben optimistisch.”

Interview Gegevensuitwisseling Sjaak Gondelach UMC Utrecht

Project Grensstreken: grensoverschrijdende patiëntenzorg verbetert door digitale gegevensuitwisseling

In project Grensstreken werken Maastricht UMC+, Uniklinik RWTH Aachen en Nictiz aan de verbetering van patiëntenzorg tussen Nederland en Duitsland. De verwachting is dat komend voorjaar de eerste medische beelden eenmalig worden geregistreerd en digitaal worden uitgewisseld.

Een aantal zorgorganisaties in de grensgebieden met Duitsland en België werkt al lange tijd samen om patiënten van over de grens de beste zorg in de nabijheid te kunnen bieden, zoals Maastricht UMC+ en Uniklinik RWTH Aachen.

Leverchirurgie en -transplantaties
Beide ziekenhuizen ontwikkelen momenteel de digitale uitwisseling van medische beelden op het gebied van leverchirurgie en -transplantaties. Ze doen dit onder begeleiding van Nictiz, de Nederlandse kennisorganisatie voor digitale informatie-uitwisseling in de zorg. Het is een eerste aanzet voor digitale uitwisseling van medische gegevens over de nationale grens heen.

20 patiënten
Nederlandse patiënten kunnen in Aachen een levertransplantatie ondergaan, terwijl vooronderzoeken en controles in Maastricht plaatsvinden. Per jaar zijn er ongeveer 20 Nederlandse patiënten waarvan het UMC+ en de Uniklinik patiëntgegevens verzamelen, bijvoorbeeld via onderzoeken.

‘Het klinkt eenvoudig’
VWS ondersteunt Nictiz bij het project Grensstreken met subsidie. “Tijdig beschikken over de juiste, volledige patiëntgegevens is een belangrijke sleutel om goede medische zorg te kunnen leveren. Het is geweldig dat de ziekenhuizen samen voor levertransplantaties de grensoverschrijdende elektronische gegevensuitwisseling realiseren. Het klinkt eenvoudig, maar er zit een heel technische, organisatorische en juridische wereld achter voordat dit gerealiseerd is”, zegt Leo van der Lubbe, beleidsadviseur internationaal bij de directie Informatiebeleid/CIO van VWS.

Van elkaar leren
Inmiddels worden vanuit project Grensstreken ook met andere zorginstellingen in de grensgebieden samenwerkingsinitiatieven opgestart. De kennis en inzichten van Maastricht UMC+ en Uniklinik RWTH Aachen komen daarbij goed van pas. De ziekenhuizen kunnen de ervaring niet alleen lokaal inzetten om de gegevensuitwisseling van hun andere medische disciplines te digitaliseren, maar het heeft ook een voorbeeldfunctie voor landelijke elektronische gegevensuitwisselingen.

Meer informatie
Het volledige nieuwsbericht vindt u op de website van Nictiz. Op de site wordt ook een overzicht van samenwerkingsinitiatieven binnen project Grensstreken bijgehouden.

Afbeelding van lever bij nieuwsbericht grensoverschrijdende patiëntenzorg
Beeld: ©Nictiz / Nictiz

‘Snel en adequaat handelen om de minister zo goed mogelijk te ondersteunen’

Het stond al een tijd in de agenda van Ulco de Boer en veel van zijn collega’s bij VWS: 8 oktober, 10.00 tot 14.30 uur, algemeen overleg (AO) over gegevensuitwisseling, eHealth en administratieve lasten. Ulco werkt sinds 1 mei als senior adviseur bij het programma Elektronische gegevensuitwisseling in de zorg. Hij vertelt over zijn ervaringen die dag en wat er achter de schermen bij komt kijken.

“In dit algemeen overleg wisselt de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport van de Tweede Kamer van gedachten met de minister over beleid. Samen met een collega van mijn directie zit ik in de werkgroep waarin we vanuit het ministerie het AO voorbereiden en coördineren. We beginnen direct alvast met informatie verzamelen over moties en vragen die nog open staan in de Kamer. Grote kans dat die besproken gaan worden in het AO.

Informatie vertalen
De commissie stelt vervolgens de overlegagenda op: de ‘convocatie’. Die wordt een paar weken vóór het AO rondgestuurd. We weten dan wat er besproken gaat worden en kunnen echt aan de slag. De informatie vertalen we naar algemene spreekteksten, factsheets en A4-tjes met vraag-en-antwoord, de Q&A’s, allemaal gesorteerd naar onderwerp van de agenda. Daarmee heeft de minister houvast in haar gesprek met de commissie. Naast mijn directie, de Directie Patiënt en Zorgordening, zijn ook de directies Informatiebeleid en Innovatie & Zorgvernieuwing direct betrokken. In een AO komen in relatief korte tijd tal van onderwerpen langs."

Lees het gehele interview met Ulco de Boer: snel en adequaat handelen om de minister zo goed mogelijk te ondersteunen

Portretfoto van Ulco de Boer
Beeld: ©Ulco de Boer / Ulco de Boer

Toelichting op de gereviseerde NEN7522:2010: schrijf u in voor het webinar

NEN7522 is een van de normen die raken aan elektronische gegevensuitwisseling in de zorg. NEN 7522:2010, de norm voor het hanteren van code- en andere terminologiestelsels, is onlangs gereviseerd. Het normontwerp is nu beschikbaar en staat tot 1 januari 2021 open voor commentaar van belanghebbenden. NEN nodigt u uit voor het webinar op vrijdag 13 november, van 10.00 tot 12.30 uur.

Vanaf 11.00 uur komt op het webinar de gereviseerde norm NEN7522:2020 aan bod. Eerst met een toelichting en later kunt u in gesprek gaan met de schrijvers van de norm. Dat zijn Fred Smeele (Nictiz), Fokke Rispens (VISMA Connect), William Goossen (namens Nictiz) en Jasper van Lieshout (ministerie van VWS en voorzitter van de werkgroep).

Ingrijpende afwijkingen
In de gereviseerde NEN 7522:2020 ‘Medische informatica – Ontwikkelen en beheren van standaarden en stelsels van standaarden’ staan de richtlijnen en eisen voor de ontwikkeling en het beheer van individuele standaarden en stelsels van standaarden. De gereviseerde norm wijkt ingrijpend af van NEN 7522:2010.

Meer informatie
Deelname aan het interactieve webinar is gratis. Op de aanmeldpagina van het webinar op de website van NEN kunt u zich aanmelden en leest u meer informatie over de aanpassing van de norm.

Logo van NEN
Beeld: ©NEN / Nen.nl

Even voorstellen – enterprise-architect Gieneke van Veenen-Kiel

Wat heb je hiervoor gedaan?
“Na mijn opleiding Toegepaste Wiskunde begon ik in 1987 bij zorgautomatiseerder Hiscom. Daar werkte ik tot 1996 als implementatiespecialist. Vervolgens ging ik aan de slag bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Daar ben ik doorgegroeid van applicatie beheerder naar ict-architect en informatiemanager. In alle functies was ik de brug tussen de organisatie en de ict-afdeling, ik gaf advies over mogelijke toepassingen van informatievoorziening, uitgaand van architectuurrichtlijnen en de realisatiemogelijkheden. En ik was sparringpartner voor strategische informatievraagstukken over de digitale toekomst van de zorg. In 2020 ben ik aan boord gekomen bij VWS.”

Waarom vind jij Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg een belangrijk programma?
“Elektronische gegevensuitwisseling is een noodzakelijke stap om goede zorg te kunnen verlenen in het zorglandschap van nu. Door specialisatie en kennisspreiding is de zorg meer dan ooit verspreid over verschillende zorginstellingen. In de cure en de care zien we daardoor steeds meer teams van medewerkers uit diverse organisaties.

Willen we de cliënt centraal blijven stellen en de juiste zorg bieden, dan is het noodzakelijk dat alle relevante beschikbare informatie bij alle zorgverleners op tijd beschikbaar is. De mogelijkheden om dit digitaal te doen zijn aanwezig. In andere sectoren zoals banken, retail, en de reissector worden ze al breed toegepast.

Voor de zorg is het nu zaak de puzzelstukjes op hun plek te krijgen. De afgelopen tien jaar is het binnen het zorgveld een uitdaging gebleken. De vraag aan de overheid om hier regie op te nemen, juich ik van harte toe. Mijn LUMC-ervaring zet ik daarbij graag in.”

Wat doe je in je vrije tijd?
“Ik maak sinds een paar jaar realistische acrylschilderijen. Een zeer gedreven leraar daagt mij elke week uit met een concrete opdracht én de stimulans om daar mijn eigen invulling aan te geven. Een ideale aanpak voor mij. Daarnaast ben ik graag zo veel mogelijk buiten om te kamperen, wandelen, fietsen en hardlopen. Gelukkig woon ik in een groene omgeving waar dit vanuit huis mogelijk is.”

Portretfoto en acrylschilderijen van Gieneke Veenen-Kiel
Beeld: ©Gieneke Veenen-Kiel / Gieneke Veenen-Kiel

Even voorstellen – projectleider Beelduitwisseling Eelke Toonstra

Wat heb je hiervoor gedaan?
“Ik wilde altijd geneeskunde studeren maar werd uitgeloot. Mijn vader, dermatoloog van beroep, gaf mij de tip om iets te gaan doen dat geneeskunde combineert met ict. Het werd Medisch Technische Informatie aan de Universiteit Utrecht, een studie die ik met plezier volgde – inclusief een uitstapje naar de VS waar ik een master deed in medische beelden, computer graphics en geavanceerde algoritmen.

Aan het werk bij het UMC Utrecht kreeg ik de opdracht om de brug te slaan tussen medische techniek en automatisering. Een hele uitdaging. Moderne medische apparatuur zit immers vol software die bijvoorbeeld nodig is om het EPD te kunnen leveren.

Toen kwam er een groot project vrij voor de implementatie van een PACS (picture archiving and communication system). Een PACS is een systeem waarmee binnen ziekenhuizen beelden worden uitgewisseld. Daar heb ik helemaal mijn draai gevonden. In het project kwam het EGIZ-programma op mijn pad en toen zij iemand zochten met een stevige achtergrond in medische beelden, heb ik de sprong gewaagd.”

Waarom vind jij Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg een belangrijk programma?
“Medische gegevens zijn belangrijk, maar worden pas echt belangrijk als je ze kunt delen met zowel de patiënt als met andere zorgprofessionals. Wist je dat in 90% van de verwijzingen in Nederland informatie ontbreekt, en dat het in 60% daarvan gaat om het ontbreken van beelden? Beelden uitwisselen lijkt vandaag de dag de normaalste zaak van de wereld, maar in de zorg is het zo eenvoudig nog niet.

In de medische wereld is nog veel winst te behalen. Gebruikersgemak en privacy bijten elkaar, en alles is heel erg evidence-based: techniek moet zichzelf eerst bewezen hebben voordat het ingezet wordt. Begrijpelijk, maar het houdt innovatie tegen. Ik maak mij er sterk voor om, binnen de gegeven kaders, een bijdrage te leveren om zo veel mogelijk hobbels uit de weg te ruimen.

Wat mij daarbij ook drijft, is persoonlijke ervaring. Ik heb een broer en een zus die chronisch nierpatiënt zijn. Van jongs af aan heb ik meegekregen dat het belangrijk is om inzage te krijgen in de gegevens die vertellen wat er met je aan de hand is. Als patiënt voel je je dan serieuzer genomen.”

Wat doe je in je vrije tijd?
“Sinds twee jaar wonen wij, mijn vrouw, dochter van twee en ikzelf, in een voormalige boerderij in de provincie Utrecht. Het is een T-huis, wat niets te maken heeft met thee maar met het feit dat het van bovenaf gezien de vorm heeft van de letter T. Het pand is een monument en vergt nogal wat kluswerk. Momenteel gaat veel van mijn vrije tijd op aan isoleren en schilderen, en ik heb de huidige situatie meteen aangegrepen om een comfortabele thuiswerkplek te maken. Ook ben ik bezig met het bewerken van de tuin. Ontzettend leuk om te doen allemaal.”

Eelke Toonstra en dochter
Beeld: ©Eelke Toonstra / Eelke Toonstra

NEN 7513: denk mee over eventuele herziening van de norm voor logging

De Wet aanvullende bepalingen verwerking persoonsgegevens in de zorg (Wabvpz) verplicht zorgverleners sinds 1 juli 2020 om cliënten inzage te geven in wie toegang heeft gehad tot hun patiëntengegevens. Dit staat bekend als logging. In de praktijk is het nog lang niet overal mogelijk. U kunt zich aanmelden bij NEN voor de informatiebijeenkomst van woensdag 2 december, waar ervaringen, uitdagingen en mogelijke oplossingen bij de implementatie van logging geïnventariseerd en besproken worden.

Logging stelt eisen aan het vastleggen van acties op elektronische patiëntdossiers. De norm biedt zorgaanbieders aanwijzingen voor het loggen en levert ontwikkelaars van informatiesystemen eisen, waaraan hun softwaresystemen moeten voldoen.

Verwachtingen duidelijker maken
Vanuit het programma Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg onderzoekt het ministerie van VWS samen met NEN de mogelijkheden om de logging-implementatie te verbeteren en voor de markt duidelijker te maken wat van hen verwacht wordt.

Relevantie voor NEN7513
Bij de revisie van andere normen voor informatiebeveiliging (NEN 7516, NEN 7503) wordt duidelijker onderscheid gemaakt in rollen en verantwoordelijkheden voor zorginstellingen en leveranciers. Is een dergelijke aanvulling ook relevant voor NEN 7513? En hoe relevant zou een certificatie van leveranciers zijn voor een zorginstelling?

Meedenken en meedoen?
Bij normontwikkeling is het belangrijk dat alle belanghebbende partijen deel kunnen nemen. Zorginstellingen, zorggebruikers- en patiëntenorganisaties, zorgverzekeraars, ict-leveranciers, adviesbureaus en certificerende instellingen zijn daarom van harte uitgenodigd deel te nemen. Op basis van de inventarisatie op 2 december besluiten de betrokken belanghebbende partijen of een herziening gewenst is.

Meld u aan voor de bijeenkomst!
Aanmelden voor de bijeenkomst doet u via NEN Evenementen. In het persbericht van NEN ‘Inventarisatie herziening norm voor logging’ leest u meer informatie.

Meepraten over de inhoud van normen
Wilt u als belanghebbende partij meepraten over de ontwikkeling van normen op dit gebied? De normcommissie Informatievoorziening in de Zorg houdt zich bezig met de ontwikkeling en het beheer van normen die gaan over informatiebeveiliging en gegevensuitwisseling in de zorg. Stuur voor deelname aan of meer informatie over deze commissie een mail naar zw@nen.nl.

Medicus geeft uitleg aan cliënt met een elektronisch patiëntendossier
Beeld: ©Getty Images / NEN / Getty Images / NEN